Көрейлер

Көрейлер — Көрей чартык ортулуктуң үндезин чону.

Куда үезинде көрейлер

Соңгу болгаш Мурнуу Көреяда боттарын аңгы кылдыр адаар: Соңгу Көрейде чосон сарам (көр. 조선 사람) деп адаар, а Мурнуу Көреяда хангук сарам (көр. 한국 사람) деп адаар.

Антропологиязы-биле алырга моол расаның чөөн-азият адырынга хамааржыр. Көрей дыл кырынга чугаалажыр (көрей дыл бодунуң синтаксистиг тургузуу-биле түрк, моол болгаш тунгус-манжур дыл бөлүктеринге чоок, ынчалза-даа төрел дылдары чок).

Көрейлер аразында нептереңгей чүдүлгелер дээрге: конфуцианство, сарыг шажын, христианство, шаманизм, ынчалза-даа колдук кезии чүдүлгеге сүзүк чок болуп турар. Соңгу Көреяда чурттап чоруур чон күрүне политиказы дээш шажынга бүзүреп болбас.

Ёзу-чаңчылдары

Көрей чоннуң эң нептереңгей байырлалдары тольджанчхи (өпеяның 1-чылдааны), соллаль (Чаа-чыл) болгаш хвангап (환갑, 60-харлаан).

2 көрей чурттуң ниити улуг байырлалдарының бирээзи - чусок.

Чоннуң саны

Көрей чон ийи аңгы күрүнелерде чурттап турар: Соңгу Көреяда (Көрей Демократ Арат Республика, орус. Корейская Народно-Демократическая Республика, көр. .조선 민주주의 인민 공화국) 2013 чылдың чизези-биле алырга 25 300 000 кижи болуп турар, а Мурнуу Көреяда (Көрей Республика, орус. Республика Корея, көр. 대한민국) 50 617 045 санныг кижи. 7 хире миллион көрейлер даштыкыда чурттап чоруур, оларның хөй кезии Американың Каттышкан Штаттарында, Японияда болгаш Кыдатта. Биче санныг диаспоралары база аңгы-аңгы чурттарда амыдырап чоруур.

Көрея ортулуктуң даштында көрейлер

Чедиден ажыг сая (7 миллион) көрейлер Көрей ортулуктуң даштында чурттап чоруур. Оларның хөй кезии Кыдат, Япония, Чаа Зеландия, Австралия, Узбекистан, Казахстан, АКШ-та амыдырап-чурттап турар.

Корё сара́м (көр. 고려 사람 (高麗人) «народ Корё», «Көрей улузу») — эрги ССРЭ-ниң күрүнелеринде чурттап чоруур көрей чоннуң боттарының аңгы ады. Оларның ада-өгбези дээрге шаандагы Кочосон деп көрей күрүнениң (амгы РФ-тың биле Кыдаттың девискээри) иштинге чурттап турган, азы болза 1860 чылдар үезинде орус чуртунче эглип келген, ылаңгыя Ыраккы Чөөн чүкче, көрейлер бооп турар. Оларның чамдык кезии Сахалинче Япон шеригниң хайы-биле келген бооп турар. Россия иштинде болгаш СНГ чурттарының көрейлери боттарының диалектизинге чугаалажыр.