Саң (чүдүлге)

Саң (чүдүлге) - бедик деңнел-биле алыр болза, Үндезин Будда Шакьямуни Башкывыска болгаш бодхи сеткилдиг Ыдыктыг (бодхисаттва) Башкыларга, Идам, Кхандромаа (Дакиня), Сагыызыг бурганнарга, бойдус бурганнарынга сүзүктүг өргүл одаг болур.

Ёзулалы

Дагылга ёзулалынга чаагай чытты болгаш ак чемниң дээжизин өргүп, саң салыр.

Саңче салыр өргүүл ийи аңгы:

саңче салыр ак өргүл,
хоруглуг кызыл өргүл.

Саңче салыр ак өргүл дээрге ак чем дээжизи-дир: саржаг, хендир үзү, сүт, тыва далган, тыва сарыг шай, кургаг кара шай (индий), дус, хоюг ак чигир, ары чигири, бөрзең чигири (свёкла чигири), арбай база чиңге-тараа.

Саң салырда дараазында ыяштарның бүрүлерлиг чиңге будуктарын, сыптыг ногаан артыштарны, күжүрлерни ажыглаар: кызыл сандан ыяш, агар (агару) ыяш, артыш будуу, зади эм ыяш, кургум ыяш, пөш, шиви, хадың, шет.

Хоруглуг кызыл өргүл дээрге хан-биле холушкан чем болур: дириг амытаннарның эъди, ужа-төш болгаш ооң өске-даа кезектерин саңче шуут салып болбас. Оон аңгыда чуурганы, балыкты, согунаны, чеснокту, конфетаны, печеньени, янзы-бүрү чимис аймаан, быжырып каан даланны, чыттыг ирик саржагны, дүдүк далганны саңче салбас. Ажыглалга турган эрги хирлиг болгаш хоранныг ыяштар-биле саң салбас. Чүге дизе бойдус ээлери ону черле хүлээп ап шыдавас, а дээди бурганнарга ол багай чыт болур.

Дөзүк

Геше Лобсаң (Ловзаң) Тхүптен. "Чырык дуза - 3. Сүзүк болгаш дагылга". Тыва дылда. Кызыл: ОАО "Тываполиграф", 2012 - 200 а.