Саая, Көгел Мижитей оглу
Көгел Мижитей оглу Саая (орус. Саая Когел Мижитеевич англ. Kөgel Mizhitej oglu Saaya - 21 2021) – Тыва ус-шевер, даш чазаныкчызы, чурукчу, чон сайзырадыкчызы, амгы үениң сарыг шажын хүрээлерниң тударының удуртукчузу, улуг хүндүткелдиг акывыс.
|
Көгел Мижитей оглу Саая | |
|---|---|
.jpg) | |
| Төрүттүнген хүнү | 1931 июньнуң 10 |
| Мөчээн хүнү | 2021 июльдуң 21 (90 хар) |
| Чурт | |
Туткан хүрээлери эдер
1) Бо чаа үеде, ССРЭ соонда, Тываның бирги сарыг шажын хүрээзи 1990 чылдың төнчүзүнде Бай-Тайганың Кызыл-Даг сумузунга туттунган. Ол тудугнуң эгелекчилери - Саая Көгел база Кочаа Сергей чурукчулар, даш-чазаныкчылар. Ол тудугнуң бүткени дыка дораан болган: 1990 чылдың июнь-декабрь. Доозулган тудугнуң 2 каът болган: 1ги каъдын даш-чазаныкчы чурукчуларга бергеш, а 2ги каъды - чүдүлге өргээзи бүткен. Хүрээ болза сарыг шажынның ёзулуг хүрээзинге дүүшкен.Бүгү хүрээниң каасталгазы адаанга ажылжап турган ус-шеверлерниң ажылдары болган. Байыр-ажыдыышкыны 1990 чылдың декабрьның 27-де болган. Хүрээни айызап ажыдыышкынын 94 харлыг хүлээлгезин салган лама Куулар Шымбай-оол (үезинде Үстүү-Хүрээге өөренип турган) кылган.
2) Бажы бедик Бай-Тайганың чурумалдыг Бел аржаанының чанынга шаанда база хүрээ турган. Репрессия чылдарында ол хүрээни узуткап, өрттедипкен турган. Ыдыктыг черниң чулазы өшпээн. Амгы үеде ооң орнунда чаа хүрээ туттунган. Саая Көгел Мижитей-оглу бо хүрээниң туттунарынга улуг үлүг-хуузун киирип чоруур.
Даглар-биле бүзээлеттинген арыг агаарда, маажым черде турар хүрээниң күчү-күжү, энергиязы дыка улуг деп турар. Хүрээниң катап тургустунуп турарынга чон аргажок өөрүп турар.