Принцева, Галина Ивановна

Галина Иван кызы Принцева (19 июнь 1948 чылда — 2014 ч. Кызыл, Тыва автономнуг область) — шүлүкчү, очулдурукчу, литература шинчилекчизи. Филолог эртеминиң кандидады, республиканың сураглыг культура ажылдакчызы.

Галина Ивановна Принцева

Төрүттүнген хүнү: 1948 июньнуң 19(1948-06-19)
Төрүттүнген чери:
Мөчээн хүнү: 2014
Ажыл чери:
Альма-матер:

Намдары эдер

Принцева Галина Ивановна июнь 19-та 1948 чылда Кызыл хоорайга Тыва автономнуг областың башкы өг-бүлеге төрүттүнген. Бичии чораан үезинде Дон биле Волгага чурттап турган[1]. Кызылдың № 3 дугаар школазын дооскан, ККБИ-ниң (1969) филология факультедин дооскан, Москваның Н. Крупской аттыг башкы университединиң аспирантуразын дооскан (1973). 1974 чылда профессор Г. Л. Абрамовичтиң удуртулгазы-биле кандидат диссертациязын «А. П. Чеховтуң Сахалин чогаалдары (идеялар биле стиль) 90 чылдарның эгези-биле ортузунда» бижээн. 1969 чылдан ооң Тываның күрүне университединиң ханаларынга башкының ажыл-чорудулгазы эгелээн (ол чылдарда — Кызылдың башкы институду), орус дыл биле чогаал кафедразынга.[2]Ол бодунуң чылдар иштинде ажылынга чаңгыс эвес салгал студентилерни өөреткен, оларга быжыг база ханы билиглерни берген, оларга орус дылга ынакшылды база чүткүл профессионалдыг сайзыраңгайжыдарының таваан салган. Г. Принцева чүгле дуржулгалыг башкы-тактик эвес турган, ындыг болза-даа база кафедра эргелекчизи, стратегтиг сорулгаларның хемчээлдерин улгаттырып турарлар[3]. Абаканның башкы институдунуң коллегалары-биле шаандагы харылзааларлыг болур , баазага 1994 чылда Хакас күрүне университедин тургустунган, ол 2001 чылда кафедрада дакпырлап филология эртеминиң докторларын В. А. Карамашев, Прищепти В. П. ажылга киириштирген. Дем-биле күжениишкин ачызы-биле Тыва биле Хакасияның эртемденнери түңнелинде хандыр боданган кадр политика, чуртталгазының сөөлгү хүнүнге чедир Г. И. Принцева эрттирип турган, кандидат диссертациязының камгалалы чедиишкинниг бооп эрткен[3]. 2012 чылда Г. И. Принцеваның от-идепкейи-биле шынап-ла ТывКУ-нуң чогаал кафедразынга аспирантура ажыткан.

2014 чылда чок болган.

Чогаадылгазы эдер

16 харлыындан бижип эгелээн (1962). Читага аныяк шүлүкчү семинарга киришкен (1962). Лит эвилели «Исток» кичээлдери барып турган, С.Козлова удуртуп. «Ынакшыл тураскаалы» ийи шүлүк чогаалының чыындызының автору (1988, 2004). Тыва дылга шүлүк чогаалының чыынды «Шаанак» үнген (Вереск, 2003) очулгазы С.Комбу. Принцеваның шүлүктери аажок аянныг, ханы, лириктиг, херээжензиг. Г. Принцева — хөй эртем чүүлдерниң автору. Ол А. П. Чеховтуң чогаадылгазын шинчилээн, Тываның орус шүлүк чогаалы[4]. Орус дылче тыва шүлүкчүлерниң В. Саган-оолдуң, М. Өлчей-оолдуң, Ч. Куулар, К.Натпий-оолдуң, Ч.Доржунуң, З. Намзырайның, Б. Маадының, З. Амыр-Донгактың, С.Хомушкунуң база өскелерниң шүлүктерин очулдурган.

Шаңналдары база аттары эдер

  • Тыва Республиканың алдарлыг өөредилге ажылдакчызы (2003)

Кол парлаан чүүлдери эдер

  • Ынакшыл тураскаалы: шүлүктер. — Кызыл: Тип. «Эне сөзү», 1998. — 60 а.
  • Ынакшыл тураскаалы: шүлүктер. — Кызыл: Тув. кн. изд-во, 2004. — 160 а.

Тыва дылда:

  • Шаанак. С. Комбу. — Кызыл: РИО ТывГУ, 2003. — 28 ар. Вереск: Шүлүктер.

Демдеглелдер эдер

  1. Тува литературная. Вып.2 : биобиблиогр. справочник / НБ им. А. С. Пушкина Респ. Тыва; авт.-сост.: М. А. Хадаханэ, Л. М. Чадамба, Е. М. Ак-кыс, Г. М. Комбу — Кызыл, 2008. — 73 с.
  2. Кызыл | Ушла из жизни Галина Ивановна Принцева – видный деятель культуры, подвижник и просветитель Тувы - БезФормата - Новости
  3. 3,0 3,1 Прищепа, В.П. Принцева Галина Ивановна : [ о ней] / В.П. Прищепа // Люди и события Тувы : календарь-хронограф 2018. - Кызыл, 2018. - С.66-69.
  4. Комбу С. С. Принцева Галина Ивановна / С. С. Комбу // Тувинская литература : словарь / С. С. Комбу; под ред.: Д. А. Монгуша, М. Л. Трифоновой. — Новосибирск: 2012. — С.206.