Википедия

Каа-Хем кожууну

Каа-Хем кожуун — Россия Федерациязында Тыва Республиканың бот-тускайлаң (муниципалдыг) кезээ.

Каа-Хем кожуун

Кожууннуң административтиг төвү — Сарыг-Сеп сумузу.

Чурттакчы чонунуң саны — 11 902 (2017)[1].

Национал тургузуу - тывалар (58,93%), орустар (38,68%). Шажынчы тургузуу - буддистер, православ шажын. Автомобильдин кодунуң дугаары - 17. Куржаг шагы - MSK+4 (UTC+7).

География

эдер

Девискээриниң шөлү — 25700 км² (девискээр талазы-биле Тожу кожуунунуң соонда 2-ги черде).

Кожууннуң девискээринде Каа-Хем дээр хем агып чыдар. Кожуун Тываның чөөн талазында турар болгаш мурнуу чүгүнде Тере-Хөл болгаш Эрзин кожууннары-биле, соңгу чүгүнде Бии-Хем болгаш Тожу кожууннары-биле, соңгу-барыын талазында Кызыл кожууну-биле, чөөн чүк талазында Моол болгаш Бурят Республика-биле кызыгаарланып чыдар.

Сумулар чизези

эдер

Кожуун 11 сумуларга чарлып турар.

  1. Сарыг-Сеп сумузу, төп сууру Сарыг-Сеп;
  2. Бояровка сумузу, төп сууру Бояровка[2];
  3. Бүрен-Хем сумузу, төп сууру Бүрен-Хем[3];
  4. Бүрен-Бай-Хаак сумузу, төп сууру Бүрен-Бай-Хаак;
  5. Дерзиг-Аксы сумузу, төп сууру Дерзиг-Аксы[4];
  6. Ильинка сумузу, төп сууру Ильинка;
  7. Кундустуг сумузу, төп сууру Кундустуг[5];
  8. Көк-Хаак сумузу, төп сууру Көк-Хаак[6];
  9. Сизим сумузу, төп сууру Сизим;
  10. Суг-Бажы сумузу, төп сууру Суг-Бажы;
  11. Бүрен-Аксы сумузу, төп сууру Бүрен-Аксы[7].
  • Авыйган сууру Бүрен-Бай-Хаак сумузунга хамааржыр;
  • Бай-Сөөт арбаны Кундустуг сумузунга хамааржыр;
  • Мерген сууру Сарыг-Сеп сумузунга хамааржыр;
  • Эржей биле Үжеп-Аксы арбаны Сизим сумузунга хамааржыр.

Авыйган, Ильинка, Бүрен-Бай-Хаакдан аңгыда, сумуларның хөй кезии Каа-Хемниң шынааларында турар.

Тайылбыр кезек

эдер
  1. ↑ Республика Тыва. Численность всего населения по полу и возрасту на 1 января текущего года. 2009-2014 годов
  2. ↑ Ооң ёзулуг ады Копту-Аксы.
  3. ↑ орустар ону Зубовка дээр.
  4. ↑ орустар ону Даниловка дээр.
  5. ↑ орустар ону Фёдоровка дээр.
  6. ↑ орустар ону Медведевка дээр.
  7. ↑ орустар ону Грязнуха дээр.

Үндезини

эдер
  1. Каа-Хемниң кожуун чагырар чериниң сайтызы.
  2. Тыва чуртунда кожууннар болгаш сумулар чизези. Archived 2016-06-24 at the Wayback Machine
  3. Каа-Хем кожууну Тыва Республика чазааның сайтызында. Archived 2015-03-29 at the Wayback Machine
  Бо дээрге белеткеп каан чүүл-дүр. Эдип база немеп тургаш, ук төлевилелге дузалап болур силер.
Дөзү – «https://tyv.wikipedia.org/w/index.php?title=Каа-Хем_кожууну&oldid=45710»