Бай-Тайга кожууну

Бай-Тайга кожууну — Россия Федерациязында Тыва Республиканың муниципалдыг кезээ.

Бай-Тайга кожуун

Бай-Тайга кожууннуң сүлдези

Бай-Тайга девискээринде алдарлыг Сарыг-Хая кыры

Сарыг-Хая тайгазы. Кызыл-Даг суур талазынче көрүш (Бай-Тайга кожуун)

Сүбедейге тураскаал Бай-Тайгаже кирип орда турар

Администраттыг төвү — Тээли суур, чурттакчы чонунуң саны 3251 кижи (2003).

География

Бай-Тайга кожууну республиканың барыын талазында турар. Ооң кызыгаары: соңгу чүкте — Хакас Республика, барыын чүкте — Алдай Республиказы, мурнуу чүкте — Тываның Мөңгүн-Тайга кожууну, чөөн чүкте — Тываның Барыын-Хемчик кожууну. Чериниң шөлү — 7922,82 муң км².

Кожуун ((мугур|калбак баштыг дагларда) азы даглар массивинде) турар. Бай-Тайга кожуунда күрүнениң биосферлиг камгалал черинге («Убсу-Нур котловиназы») хамааржыр «Кара-Хөл» деп кластерлиг^{тускайлаан} чер ^{(участок)} бар.

Чурттакчылар

Чурттакчы чоннуң саны 2010 чылдың январь 1-де — 10 594 кижи.

Национал тургузуу - тывалар. Автомобильдин кодунуң дугаары - 17. Куржаг шагы - MSK+4 (UTC+7). Телефон коду +7 39422.

Девискээр үлелгези

1. Тээли сумузу, төп сууру Тээли;
2. Бай-Тал сумузу, төп сууру Бай-Тал;
3. Кызыл-Даг сумузу, төп сууру Кызыл-Даг;
4. Кара-Хөл сумузу, төп сууру Кара-Хөл;
5. Хемчик сумузу, төп сууру Хемчик;
6. Шуй сумузу, төп сууру Шуй;
7. Ээр-Хавак сумузу, төп сууру Дружба.

• Ээр-Хавак арбаны Ээр-Хавак сумузунга хамааржыр.

Экономика

Кожууннүң экономиктиг өзээ^{(үндезини)} - мал ажыл-агыйы. Кожууннуң девискээринде Шивилигниң родоннуг сугларын шинчилеп тыпкан, аңаа үндезилеп курорт тудары планатыннып турар. 2010 чылдың 7-айда Кара-Хөл сумузунуң Хол-Оожу^{(азы Хөл-Өөжү)} деп черинге "Кара-ХөльТур" деп турбаза ажыттынган.

Сураглыг кижилер

Кожуунга төрүттүнген улус

• Чыргал-оол, Алексей Боктаевич (1924—1989)— композитор, СССР-ниң чоннуң артизи (1984)
• Үрүле Кандан— Социалистиг Ажылдың Маадыры;
• Анчымаа-Тока, Хертек Амырбитовна— 1944 чылга чедир Биче Хуралдың Президиумнуң Председатели ТАР, сөөлзүредир Совет Чөвүлелдиң Председателиниң заместители Тыва АССР.

Үндезини

1. Официальный сайт Archived 2012-01-17 at the Wayback Machine
2. Программа развития Бай-Тайгинского кожууна Archived 2014-03-05 at the Wayback Machine
3. Бай-Тайга кожууну Тыва Республика чазааның сайтызында. Archived 2017-07-17 at the Wayback Machine
4. Тыва чуртунда кожуун, суму чизези. Archived 2016-06-24 at the Wayback Machine
5. Тывастат сайтызында сумулар чизези Archived 2016-03-07 at the Wayback Machine