Куу (Лебедь) деп сылдыстар бөлүү
Куу деп сылдыстар бөлүүнүң туружу
эдерЛира деп сылдыстар бөлүүнүң чөөн талазында, көвей сылдыстардан тургустунган, оларның кол нургулайы Дээр Оруунуң кырында ышкаш сагындырар бөлүк сылдыстарны көрүп болур. Ол Куу деп сылдыстар бөлүү-дүр. Ында 140 хире сылдыстар бар. Оларның эң-не чырыктары: α (альфа) (1,3), γ (гамма) (2,3), ε (эпсилон) (2,4), δ (дельта) (3,0), β (бета) (3,2) болгаш ζ (дзета) (3,4).
Куу деп сылдыстар бөлүүнүң № 61 объектизи
эдерОларның эң көскү сылдыстары крест (белдирлешкен демдек) хевирлиг дүрзүнү тургузар. α (альфа), γ (гамма), π (пи) болгаш β (бета). Дээр Оруун узун дургаар шөйлү берген, а ε (эпсилон) биле δ (дельта) оларга перпендикулярлыг болур. Ол сылдыстар бөлүүнде № 61 объектини хайгаараарга эң солун. Ол объект α (альфа), γ (гамма) болгаш ε (эпсилон) сылдыстар-биле барык-ла шын параллелограммны тургузуп турар. Куунуң № 61 объектизи дакпыр сылдыстан тургустунган болгаш оларның аразы дуганың 20 секундазынга дең. Ол сылдыстың чырыы 5,6, а ооң эдеринчизиниң чырыы 6,3 сылдыс чырыының хемчээлинге дең.
Пулковта ажылдап турган профессор А.Н. Дейч № 61 объектини шинчилеп көргеш, Куу деп сылдыстарның А 61 деп сылдызын дескинип турар кара эдеринчи барын илереткен. Ол эдеринчи Хүн системазының планеталарынга кончуг дөмей. Ооң массазы Хүннүң массазындан 80 катап биче, а Юпитерниң массазындан 12 катап улуг. Эдеринчи ук сылдысты 4,9 чылдың иштинде бир дескинер. Оларның аразы Чер биле Хүн аразындан 2,3 катап улуг.
Дөзү
эдер- Сат М.С. Шелк невытканный (Тии чок торгу). Рассказы по астрономии. - Кызыл: Тувинское книжное издательство, 1983. - 152 с.