Лира деп сылдыстар бөлүү

Ли́ра (гудж. લેયરા , лат. Lyra, Lyr) — Геркулес болгаш Куу аразында турар бөмбүрзектиң соңгу талазында бичежек сылдыстар бөлүү.

Лира деп сылдыстар бөлүүнүң туружу

Чайгы дээрге дүн ортузунда зенитке^[1] турар ак-көксүмээр Вега (Лираның α сылдызы) деп сылдысты тып алгаш, ону барымдаалап, Лира деп сылдыстар бөлүүн тып ап болур. Лира деп бичии сылдыстар бөлүү Геркулес деп бөлүк сылдыстарның чөөн талазында турар. Ол сылдыстар бөлүүнде 40 хире сылдыстар ниитизи-биле көстүп турар. Оларның эң чырыы - Вега. Ооң чырыы 0,1 сылдыс хемчээлинге дең. Оон аңгыда беш сылдыс үшкү болгаш дөрткү сылдыс хемчээлинге дүгжүр. Оларның дөртү шын параллелограммны тургузуп турар.

Вега сылдыс

Ол сылдыстар бөлүүнде солун сылдыстар база хөй. Астрономнар бир-ле дугаарында Вегага чедир хемчээлди тодаратканнар. Ону 1837 чылда шылгараңгай орус астроном, Пулков обсерваториязының директору В.Я. Струве кылган. Лираның α (альфа) сылдызын хайгаараарга кончуг солун, ооң чырыы 3,8 сылдыс хемчээлинге дең. Ол сылдыс бот-боттарындан дуганың 3 минута 30 секундазынга ырак дакпыр сылдыстан тургустунган. Оларның чырыы 4,7 болгаш 4,5 сылдыс хемчээлдеринге дүгжүр. Ол дакпыр сылдыстар боттары тус-тузунда база дакпыр-дакпыр сылдыстардан тургустунганын эң бөдүүн телескоп-биле безин көрүп болур.

Тайылбырлар

↑ Зенит - дээр бөпүрүүнүң эң бедик точказы.

Дөзү

Сат М.С. Шелк невытканный (Тии чок торгу). Рассказы по астрономии. - Кызыл: Тувинское книжное издательство, 1983. - 152 с.

[1] Зенит - дээр бөпүрүүнүң эң бедик точказы.

[1]