Дүжер-меде хмель хевирлиг
Дүжер-меде мель хевирлиг (орус. Люцерна хмелевидная, лат. Medicágo lupulina) - Бобтар (Fabaceae) өгбезиниң дүжер-меде үнүштүң чаңгыс чылдыг 10-40 см бедик хевири. Эм кылдыр ажыглап турар.
Тодарадылгазы эдер
Бедии 10-40 см. Чаңгыс чылдыг үнүш. Бүрүжүгештери чиңге, калбак-дедир чуурга хевирлиг. Чечектери бичии (тугу 2 мм хире узун). Бобтары бүүрекчигеш хевирлиг, чаңгыс үрезинниг.
Өзер черлери: Кургаг шыктарлыг ийлер, кужурларлыг шыктар, элезиннер, чыдымнар, ховулар, даглар эдектери болгаш ховуланы берген шыктар.
Хереглеттинер чүүлдери: сигени.
Чечектелири: июнь-август.
Белеткээр үелери: июнь-август.
Ажыглаары эдер
Кургадып каан чечектерлиг сывын нерви аарыгларында мага-бот оожургадыр чүүл кылдыр ажыглап турар. Сугга хандылап алгаш, ижип эмненир.
Чурумалдары эдер
-
Чечээ -
Бүрүлер биле чечектери -
Дүжүп турар чечектер -
чаш үрезиннери (ногаан) -
бүде берген үрезиннер (кара) -
үрезиннер -
Дазылдыг үрезин -
Черде чаттылып үнген үнүштер -
Тура тырттып каан үнүш
Дөзүк эдер
- Серенот Станислав К. "Тыва улусчу эмнээшкин:эм оъттар, үнүштер, чааттар, мөөгүлер; моол, тибет, кыдат улусчу медициналар-биле чергелештирип бижээни". Тываның ном үндүрер чери, 2009. ISBN 5-7655-0636-4