Сенди оглу Дамдын-Сүрүң
Сенди оглу Дамдын-Сүрүң (моол. Цэндийн Дамдинсүрэн, 1908 чылдың 9 айның 14 — 1986 чылдың 5 айның 27) — моол дыл шинчилекчизи, чогаалчы болгаш шүлүкчү. Моол күрүнениң ыдык ырының база бир дугаар улуг орус-моол сөстүктүң автору, "Моолдуң чажыт төөгүзүн" амгы үениң моол дылынче очулдурган кижи.
|
Сенди оглу Дамдын-Сүрүң | |
|---|---|
 | |
| Төрүттүнген хүнү | 1908 сентябрьның 14[1] |
| Мөчээн хүнү | 1986 майның 27[1] (77 хар) |
| Чурт | |
Улуг төре ажылдакчы: маршал Чойбалсанның серкетары, Моолдуң "Үнэн" деп солунунуң төп үндүрүлгезиниң кол редактору, МАР-ның Эртемнер академиязының болгаш МАР-ның Чогаалчылар эвилелиниң чиңгине секретары.
Моол дылдың кириллица хевиринче шилчилгезинге киржип турган.
Эртем-шинчилел ажылдарын хөй кезиинде төвүт шинчилелинге, ооң иштинде "Гэсэр" деп эпостуң төөгү талазы-биле ханызын шинчилээринге тураскааткан.
Намдары
эдерДамдын-Сүрүң 1908 чылда Даштыы Моолдуң Дорнод аймааның амгы Мадат деп сумуга төрүттүнген. Аныяк чылдарында ол Моолдуң хувискаалчы аныяктар лигазынга шору идепкейжи болуп, 1926 чылда Төп Хораага сөңгудуп алгаш, адак сөөлүнде ооң (Төп Хорааның) парлаан чүүлдериниң редактору апарган. Дараазында моол профэвилелдер чөвүлелиниң даргазы болуп, коллективизацияларга, хоругдалдарга киржип турган. 1932 чылда Моолдуң арат-хувискаалчы намынга каттышкан. 1933 чылда Ленинград хоорайга өөредилгезин улаштырган.
1938 чылда Моолче чанып келгеш, Дамдын-Сүрүң келир үедеги эреңгей сайыт, чурт баштыңы Ю.Седенбалдың эвилелчизи апарган. Ол узун дургаар бижимел классиктиг эрги моол бижиктен дылды кирилл алфавидинче чаңчыгарынга дузалажып турган. Төре талазы-биле репрессияга таварышкан кижилерниң бирээзи база аңаа шаажылал кыжанып турганындан ол ону кылыр ужурга таварышкан. Сөөлүнде ол чуртталгазында улуг частырыгларының бирээзин - классиктиг эрги моол бижиктен ойталалаанын миннинген.
Айтыглар
эдерОрус дылда википедиядан очулдурган.
- ↑ 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #115684131 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.