Надя Мурад Басе Таха (курд. نادیە موراد, араб. نادية مراد‎, төр. 1993, Кочо, Ирак) — ирак езид уктуг эрге-хоойлу дээш туржукчу, ООН-нуң наркотиктер болгаш кем-херекке удур төлээзи[2], Вацлав Гавелдиң шаңналының эдилекчизи[3] база Андрей Сахаровтуң хостуг бодалы дээш эдилекчизи[4]. 2018 чылда тайбыңның Нобель шаңналының эдилекчизи.

Надия Мурад

ар. نادية مراد

Портрет
Төрүттүнген хүнү 1994 марттың 10(1994-03-10) (30 хар)
Чурт

2016 чылдың делегейниң эң күчү-күштүг кижилери деп Time сеткүүлдүң даңзызынче кирген[5]. Ирактың Чазаа 2016 чылда-ла Надия Мурад-тың делегейге езид херээжен улустуң Ислам күрүнениң салдары-биле кайы хире берге байдалда турарын чугаалап чедиргени дээш Нобель шаңналын алыр кылдыр саналдаан[6].

Намдары эдер

Чаш үези эдер

Надя Мурад 1993 чылда езидтер сырый чурттап турар Ирактың соңгу чүгүнде Синджар деп хоорайдан ырак эвесте Кочо деп суурга төрүттүнген. Ооң өг-бүлези көдээ ажыл-агый кылып турган; Надиядан өске өг-бүлезинге ам-даа 10 ажы-төл турган: 8 оол база 2 кыс. 2003 чылда Надияниң ачазы чок болган[7].

Ол-ла суурга школа дооскан, бичиизинден төөгү сонуургаар, башкы боор күзелдиг чораан. Ортумак эртем чедип алгаш, улаштыр университетче дужаар деп планнап турган, ынчалза-даа ооң суурунче ИГИЛ-ден дайзыннар халдаан соонда, сөөлгү чылын дооспаан[7].

Кулданганы эдер

2014 чылдың августта Кочо суурну Ислам күрүне эжелээн соонда Надияны болгаш өске езидтерни исламистер сүрүп-кырып эгелээн. Ол өске езид уруглар-биле кады суурдан үндүрттүнген болгаш самыын-садар кылдыр кулдаттырган турганнар[7]. Мосул деп хоорайга оларны тудуп турда, дезип чыткаш туттургаш, эрииледип шаг болган[8]. Бахдид деп хоорайга тургаш 2014 чылдың ноябрьда 3 ай кулдаттырган соонда дезип чорупкан.

Бир өг-булениң ачызы-биле Киркук хоорайда акызынче чеде берген, оон Дахук деп хоорай четкеш, улаштыр 1000 ажыг дескен улус-биле Германияже чорупкан, ам-даа ында бир угбазы-биле чурттап чоруур[9].

Өг-бүлези эдер

2003 чылда адазы өлген соонда 8 эр база 2 кыс кады төрээннери-биле чурттап турган. Кочону исламистер эжелээн соонда ислам чүдүлгезин хүлээп албааны дээш авазын, алды кады төрээнин, беш төрел акыларын олар өлүрүп каан. Угбаларын база кыс дуңмаларын кул кылдыр садып чорудупкан турган[7].

Шаңналдары эдер

  • Премия Андрея Сахарова за свободу мысли в 2016 году (вместе с Ламией Аджи Башар)[4].
  • Премия имени Вацлава Гавела по правам человека 2016 года[3].
  • Нобелевская премия мира (2018).

Демдеглелдер эдер

  1. Who is the Nobel Peace Prize 2018 winner Nadia Murad?
  2. Надя Мурад, ставшая объектом торговли людьми, назначена Послом доброй воли УНП ООН. UNODOC (16 вересня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  3. 3,0 3,1 Václav Havel Human Rights Prize 2016 awarded to Nadia Murad. PACE (10 жовтня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  4. 4,0 4,1 Премію Сахарова дали двом активісткам з Близького Сходу. Українська правда (27 жовтня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  5. The 100 Most Influential People. TIME (16 квітня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  6. Yezidi woman nominee for Nobel Peace Prize. Kurdistan24 (6 січня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 «Нас берут напрокат, покупают, получают в подарок». Новая газета (2016-01-11). Хынаан 6 Сес айның 2019. Чазыглыг цитата: Неверный тег <ref>: название «Новая» определено несколько раз для различного содержимого
  8. Caroline Mortimer. Escaped Isis sex slave Nadia Murad becomes UN goodwill ambassador. The Independant (16 вересня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.
  9. Everything about Nadia Murad – The Yazidi Woman Who Escaped ISIS Slavery!. National Views (16 вересня 2016). Хынаан 27 жовтня 2016.

Цитаталары эдер