Авторлуг ыры, 1). Бард ыры – Россияның, ылаңгыя совет үеде хоорай культуразының жанры. Ылгавыр демдээ – ырның сөзүн болгаш аялгазын чогааткан автор боду күүседикчи болгаш үдекчи-аккомпаниатор болур. Сөзүглел гитара үделгезинге дыңналыр ужурлуг. А.ы. укталган дөзү – 1950 чылдарда тывылган хоорайның орус романс жанры.

Булат Окуджава 1976 чылдың 12 айның 2-де Берлинге болган концертинде. Тырттырыкчы – H.Reiche
Новелла Матвеева

Эң-не баштайгы тургузукчулары: М. Л. Ан­ча­ров, Б. Ш. Окуд­жа­ва, А. А. Га­лич, Ю. И. Виз­бор, В. С. Вы­соц­кий, Ю. Ч. Ким, Е. И. Кляч­кин, А. М. Го­род­ниц­кий, Н. Н. Матвеева. 1960–1980 чч. А. ы. ниитилелдиң янзы-бүрү адырларынга калбаа-биле нептерээн. Чер бүрү Б-ТЫК деп адаар («бот-тывынгыр ырлар клуву») тарап эгелээн.

1960 чч. 2–ги чартыындан бээр Б-ТЫК үргүлчү муң-муң көрүкчүлерни мөөңнеп чыыптар фестивальдар эрттирип, оларның иштинде эң-не сураглыы «Гру­шин­ский» (Са­мар­а обл., 1968 ч.) апарган. Авторлар брлгаш күүседикчилерден – А. Н. Баш­ла­чёв, А. Б. Град­ский, Т. Х. и С. Я. Ни­ки­ти­ны, А. А. Доль­ский, В. А. До­ли­на, О. Г. Ми­тя­ев, А. Я. Ро­зен­ба­ум ылгалып көстүп келгеннер.

Авторлуг ыры бот-тывынгыр хөгжүмү баштайгы үезинде дыка бөдүүн турган. Чоорту бодунуң тускайлаң шырайын тып алган. Совет үениң сөөлгү шынары сиңген ырылар: Окуд­жа­ваның «Дүнеки трол­лей­бус», «Ар­ба­т дугайында ыржыгаш», «Эжим-өөрүм эвилели» (Б-ТЫК ыдыктыг ыры апарган); Галичтиң «Кажан эглип кээримге»; Визборнуң «Мээң эргимим», «Дом­бай­ вальс»; Го­род­ниц­кийниң «Ат­лан­тылар»; Высоцкийниң «Эжим дугайында ыры», «Бөрүлерни аглаары», «Багай төнчүге ынак эвес мен». 1970 чч. хөй-ле профессионалдыг ком­по­зи­то­рлар Авторлуг ыры аянынга бижип эгелээннер, ылаңгыя кинофильм ырлары, чижээ М. Л. Та­ри­вер­ди­ев (ф. «Иро­ния судь­бы», 1975), А. П. Пет­ров (ф. «Же­сто­кий ро­манс», 1984). 1990–2000 чч. Авторлуг ыры сайзыралы болгаш чаартылгазының салдары-биле (бит-бөлүктер, син­те­за­то­ра ачызында хөгжүм-үелгелиг) хөй ырлар ам-даа ажыктыг шынарын чидирбээннер.

2) «Авторлуг ыры» чамдыкта орус улустуң лириктиг ырлары деп база адап турар. 18–20 вв. төнчүзүнден бээр ырлар сөстери номдан алган – «ав­тор­луг» – деп аттыг тывылган (ындыг ырлар: «Сре­ди до­ли­ны ров­ныя» А. Ф. Мерз­ля­ко­втуу; «Не слыш­но шу­му го­род­ско­го», «Вот мчит­ся трой­ка уда­лая» Ф. Н. Глин­каныы; «Степь да степь кру­гом», «Тон­кая ря­би­на» И. З. Су­ри­ко­втуу; «Чёр­ная шаль», «Уз­ник» А. С. Пуш­ки­ннии; «Вы­хо­жу один я на до­ро­гу» М. Ю. Лер­мон­то­втуу).

Улай көр. эдер

Библиография эдер

  • Люди идут по свету / Сост. Л. Беленький. — М.: Физкультура и спорт, 1989. — 400 с. — 220 000 экз. (нотно-текстовое издание)
  • Наполним музыкой сердца / Сост. Р. Шипов. — М.: Советский композитор, 1989. — 254 с. — 300 000 экз. (нотно-текстовое изд.)
  • «Среди нехоженых дорог одна — моя» / Сост. Л. Беленький. — М.: Профиздат, 1989. — 440 с. — 200 000 экз. (нотно-текстовое изд.)
  • Грушинский. Книга песен / Сост. Вит. Шабанов. — Куйбышев: Куйбышевское книжное издательство, 1990. — 368 с. — 100 000 экз. (нотно-текстовое изд.)
  • Берег надежд: песни ленинградских авторов. 1950—1960-е годы. — СПб: Бояныч, 2002. — 448 с., ил. — ISBN 5-7199-0153-1
  • Авторская песня: Антология / Сост. Д. А. Сухарев. — Екатеринбург: У-Фактория, 2003. — ISBN 5-94799-234-5
  • Каримов И. М. «История московского КСП». — М.: Янус-К, 2004
  • Поющая душа. Песни ленинградских авторов. 1970-е годы. — СПб: Всерусский собор, 2008. — 864 с. — ISBN 978-5-903097-23-4
  • Джагалов Р.. Авторская песня как жанровая лаборатория «социализма с человеческим лицом» / Авторизованный пер. с англ. А. Скидана // Новое литературное обозрение. — 2009. — № 100. — С. 204—215
  • Городницкий А. «Атланты держат небо…» — М.: Эксмо, Яуза, 2011. — 448 с. — ISBN 978-5-699-51594-3
  • Орловский С. П. Альтернативный подход // Авторская культура песен: Сб. статей (ж. «Релга»)

Шөлүглер эдер

Демдеглелдер эдер