Википедия

2022 чылда Казахстанга болган удурланыышкын чыскаалы

2022 чылда Казахстанга болган удурланыышкын чыскаалы (каз. 2022 жылғы Қазақстандағы наразылық шаралары) — сугже шилчиткен газтың өртээ хенертен өскениниң ужурундан 2022 чылдың январь 2-де эгелээн удурланыышкын чыскаалы. Жанаозен хоорайга эгелээн чыскаал Казахстанның өске хоорайларын хөме апкан. Арат-чон Алматы, Актобе, Актау, Атырау, Караганда, Нур-Султан, Шымкент, Кокшетау, Уральск дээн хоорайларның төп кудумчуларынче үнүп, экономиктиг негелделерден аңгыда политиктиг өскерлиишкиннерни негеп эгелээн.

Актобе хоорайның төп кудумчузунче үнген чыскаалчылар, 2022 чылдың январь 4.

2022 чылдың январь 2-де Жанаозенге удурланыкчылар сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, автомобиль оруун дуглаан[1]. Чон хоорай болгаш область акимнеринден өртектерни быжыктырып доктаадыры болгаш чайгаар бүткен газтың чедишпес чоруун узуткаарын негээн. Ук негелделерниң күүсеттинмээнинге удурланган чыскаал дараазында хүн база уламчылаан. Январь 4-те Казахстанның чазаа Мангистау облазында сугже шилчиткен газтың өртээн 1 литрде 50 теңгеге чедир бадырарын дыңнаткаш[2], президент Касым-Жомарт Токаев Казахстанның чонун хоойлуга удур үүлгедиглер кылбазынче кыйгырган.

Казахстанның өске улуг хоорайларының чурттакчылары Жанаозенге эгелээн удурланыышкын чыскаалын деткип, кудумчуларже үнген. Алматы хоорайда удурланыкчылар полиция машиналарын чок кылып өрттеткен. Чүс-чүс кижилерни тудуп хоругдааш[3][4], январь 4-түң дүнүнде чуртка Интернет-четки харылзаазын өжүрген. Мангистау облазы болгаш Алматы хоорайга онза байдалды чарлаан. Январь 5-тиң эртенинде Казахстанның чазаа халажып үнген деп медээ дыңналган[5].

Болуушкуннар

эдер

январь 2

эдер
  • Жанаозенде удурланыкчылар сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, автомобиль оруун дуглаан[1].
  • Мангистау облазында чыскаалчыларга газ өртээн ооң мурнунда деңнелинге чедир бадырбазын дыңнаткан[6].

январь 3

эдер
  • Нур-Султан хоорайга Жанаозенде чыскаалчыларны деткип, кудумчуже үнген кезек кижилерни полиция тудуп хоругдаан. Алматы хоорайда Республика болгаш Астана шөлүн хаап каапкан[7].
  • Эреңгей сайыт Аскар Маминниң удуртулгазы-биле Мангистауда социал-экономиктиг байдалды хынап көөр комиссия тургустунган[8].
  • Шымкент хоорайның төп шөлдеринге таңныылдарны тургускан[9].
  • Жанаозенде удурланыышкын чыскаалынга чыылган кижилерниң саны 3 муңга четкен.Чугаалажыышкын кылыр дээш келген область акими Ногаевти чыскаалчылар үндүр сывыртапкан[10].
  • Актобе хоорайның төп шөлүнге 100 хире кижи чыылган[11].
  • Сугже шилчиткен газ өртээниң өскен чылдагаанын чонга чогууру-биле тайылбырлап бербээн деп энергетика сайыды Магзум Мырзагалиев медээлээн. Өртек ооң мурнундагы деңнелге чедир батпас дээрзин катап бадыткаан[12].

январь 4

эдер
  • Жазаозен болгаш Актау хоорайларның шөлдеринге мөөң кижилер сугже шилчиткен газтың өртээн бадырарын негеп, чыскаалын уламчылаан[13].
  • Жанаозенге эгелээн удурланыышкын чыскаалын деткиирин оралдашкан Алматы хоорайның идепкейжилерин тудуп хоругдааш, харыысалгага онааштырган[14].
  • Тенгиз деп чер үзү болгаш газтың мөөң чыдымында чүс-чүс ажылдап турар кижилер Мангистаунуң чурттакчыларын деткип, митингиже үнген[15].
  • Алматы, Нур-Султан, Шымкент болгаш Актобе хоорайларда он хире кижилерни тудуп хоругдаан[16].
  • Чазак комиссиязының Мангистау облазында чыскаалчылар-биле чугаалажылга кылып эгелээни билдингир болган[17].
  • Актобеде чыскаалчылар полицияның шугумун чаза булгап киргеш, область акимадынче угланган[18].
  • Тараз хоорайда чыскаалчыларны журналистер-биле кады тудуп хоругдаан[19].
  • Актау хоорайга эреңгей сайыттың оралакчызы Ералы Тугжанов сугже шилчиткен газтың өртээн 1 литрде 50 теңгеге чедир бадырар деп дыңнадырга-даа митингилээн чон ооң соонда тараваан[20].
  • Алматы хоорайда 150 ажыг кижини тудуп хоругдаан[4].
  • «Нур Отан» намындан депутат Берик Абдигали оглу чазактың халажырын негээн[21].
  • Касым-Жомарт Токаев Twitter таварыштыр «чурттуң бүрүн бүдүн байдалы болгаш чаңгыс эвин буза тепсирин оралдашкан деструктивтиг бөлүктерниң кыйгырыын дыңнавазынче» кыйгырган[22].
  • Атырау хоорайда 5000 хире чурттакчылар Исатай биле Махамбеттиң шөлүнге чыглып, Жанаозенниң чурттакчыларын деткээн[23].
  • Жанаозенниң чурттакчыларын деткиири-биле каш муң кижи Шымкент хоорайга чыылган[24].
  • Январь 4-5 хүннеринде полицияның тускай күштери Нур-Султанда чыскаалчыларның чамдыктарын тудуп хоругдаан[25].

январь 5

эдер
  • Январь 5-тиң эртенинде Казахстанның президентизи Чазактың халажыр дугайында дилээн хүлээп алган деп медээ дыңналган[5].
  • Касым-Жомарт Токаев кадрлар өскерлиишкиннерин кылган. Марат Нуртлеу Национал айыыл чок чорук комитединиң даргазының бирги оралакчызының албан-дужаалынга томуйлаткан. Ерлан Каринни Кырымбек Кошербаевтиң орнунга күрүне секретары кылдыр томуйлаан. Эреңгей сайыт Алихан Смаилов болган[26].
  • Алматы хоорайда «Алтын Орда» базаарының чанынга өртектерниң өзүлдезинге удур митинг кылган кижилерже тускай күштер дааштыг гранаталар ажыглап, резинниг ок-биле аткан[27].
  • Январь 5-тен 19-ка чедир Мангистау облазы болгаш Алматы хоорайга онза байдалды чарлаан деп медээ дыңналган[28].
  • Бүгү Казахстанда 200 хире «хөй-ниитиниң корум-чурум үрегдекчилерин» тудуп хоругдаанының дугайында Иштики херектер яамызы медээлээн[29].
  • Актобе хоорайда акиматтың мурнунга чыылган удурланыкчылар акимат бажыңын эжелеп алырын оралдашкан. Полиция чыскаалчыларга удур карак чажы төгүлдүрер газты ажыглаан[30].
  • Алматыда «Сайран» автовокзалындан ырак эвесте «Нур Отан» намының бажыңы өрттенген[31].

Демдеглелдер

эдер
  1. ↑ 1,0 1,1 Жаңаөзенде газдың қымбаттағанына наразы ел жолды жапты, оларды басқа өңірлерде де жұрт қолдады Азаттық радиосы, 2 қаңтар 2022 жыл.
  2. ↑ Үкімет Маңғыстауда сұйытылған газ 50 теңге болатынын хабарлады, бірақ митинг тарқайтын түрі жоқ. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  3. ↑ Астанада полиция наразыларды аяусыздықпен жаппай ұстап әкетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  4. ↑ 4,0 4,1 Полиция Алматының екі жерінде шеруге шыққан 150-дей адамды ұстады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  5. ↑ 5,0 5,1 Қазақстанда наразылық күшейген тұста үкімет отставкаға кетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  6. ↑ Жаңаөзендегі наразылыққа билік жауабы: сұраныс өсірген газ бағасы бұрынғы қалпына қайта келмейді. Азаттық радиосы, 2 қаңтар 2022 жыл.
  7. ↑ Астанада кемі екі жерде полиция адамдарды ұстап әкетті, Алматыда алаңдар жабылды. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  8. ↑ Үкімет Жаңаөзендегі жұрттың талабы бойынша комиссия құрды, халық наразылығына "құқықтық баға беретінін" ескертті. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  9. ↑ Шымкент полициясы белсенділерді үйінен шығармай тастады, көшеде күзет күшейді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  10. ↑ Жаңаөзендегі наразы топ облыс әкімі Ноғаевты жиыннан қуып жіберді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  11. ↑ Ақтөбеде жүз шақты адам жиналып, Жаңаөзендегі наразылыққа қолдау білдірді. Азаттық радиосы, 3 қаңтар 2022 жыл.
  12. ↑ Энергетика министрі "жұмыста олқылықтар болғанын" мойындады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  13. ↑ "Үкімет отставкаға кетсін! Шал кет!" Ақтау мен Жаңаөзенде халық алаңнан тарқамады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  14. ↑ Алматыда "Жаңаөзендегі наразылықты қолдамақ болған" белсенділер жауапқа тартылды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  15. ↑ Теңіз кенішінде жұмысшылар Жаңаөзенді қолдап, жұмысты тоқтатты. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  16. ↑ Қазақстанның бірнеше қаласында ондаған адам ұсталды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  17. ↑ Үкімет Маңғыстау облысында наразылардың бастама тобымен "келіссөз жүргізіп жатқанын" хабарлады. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  18. ↑ Ақтөбеде наразылар полиция шебін бұзып, әкімдікке қарай өтті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  19. ↑ Таразда Жаңаөзендегі наразыларды қолдаған журналистерді полиция алып кетті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  20. ↑ Үкімет Маңғыстауда сұйытылған газ 50 теңге болатынын хабарлады, бірақ митинг тарқайтын түрі жоқ. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  21. ↑ "Нұр Отан" партиясынан сайланған депутат Берік Әбдіғалиұлы үкіметтің отставкасын талап етті. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  22. ↑ Тоқаев наразыларды "ел тұтастығына сызат түсіруді көздейтін топтардың үндеуіне құлақ аспауға" шақырды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  23. ↑ Исатай мен Махамбет алаңындағы наразылық. Ақ Жайық, 4 қаңтар 2022 жыл.
  24. ↑ Шымкентте "Шал кет!" деп ұрандаған бірнеше мың адам әкімдікке қарай бет алды. Азаттық радиосы, 4 қаңтар 2022 жыл.
  25. ↑ Астанада полиция наразыларды аяусыздықпен жаппай ұстап әкетті. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  26. ↑ Тоқаев президент әкімшілігі және ҰҚК-да бірқатар кадрлық өзгерістер жасады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  27. ↑ "Алтын Орда" маңында арнайы жасақ наразыларға шулы граната қолданып, резеңке оқ атты. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  28. ↑ Алматы әкімі: Арандатушылар мен экстремистер ұсталып жатыр. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  29. ↑ ІІМ түрлі аймақта 200-ден астам адамның ұсталғанын хабарлады. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  30. ↑ Ақтөбеде әкімдікті басып алмақ болған наразыларға полиция газ шашты. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
  31. ↑ Алматыда "Нұр Отан" ғимараты өртеніп жатыр. Азаттық радиосы, 5 қаңтар 2022 жыл.
Дөзү – «https://tyv.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_чылда_Казахстанга_болган_удурланыышкын_чыскаалы&oldid=42203»