Узуткаашкын лагерьлери

Өлүм лагерьлери (нем. Vernichtungslager, узуткаашкын лагерьлери) — Ийиги Делегей дайынының үезинде янзы-бүрү чурттакчыларны узуткаар черлер. Мындыг лагерьлерниң сорулгазы болза, Германияның еврей чурттакчыларын узуткаары болгаш күш-биле ажылдадыры.

Карта

Тайылбыр

Өлүп калган улустарның очкилери

Нацистиг Германия-биле тургустунган янзылыг төлевилелдер чеже санныг кижилерни узуткаарынга херек турган. Аңаа нация азы социал байдалы-биле янзы-бүрү чонну узуткап турган. Лагерьге, чону хаара өлүрер, аңгы-аңгы өргээлер тудуп кааш турган. Эң-не хөйү-биле кырган, бичии назылыг улустар чок болуп турган..

Чурттакчыларны өлүрер аргазы аңгы-аңгы турган, чижээ: чамдык улусту душче чунар кылдыр меге ыдыпкаш, чон душче кире бээрге оларже газты үндүрүптер.

Колдуунда лагерьлер дараазында хоорайларга турган: Хелмно, Треблинка, Белжец, Собибор.

Өлүрер аргалары

Хөй кезии орук аразында, вагонга, аштааш азы изиргенгеш өлүп каар турган. Лагерьге чедип кээрге, хережээннерни, кырган болгаш бичии назынныг улустарны газтыг камераже чоргузуптар. Арткан, дириг артып калган кижилер (эр хиндиктиг, ажылдап билир улустар) берге ажылды кызыдыр кылыр ужурлуг турган. Олар аштап азы аарааш өлүпкаарга, мөчүнүн узуткап кааптар турган. Бир эвес кандыг-бир узник бичии-ле аарый бээрге, ону газтыг камераже чоргузупкаш, өлүрүп кааптар.

Треблинка, Хелмно, Белжец, Собибор деп хоорайларга чүгле өлген улустарның мөчүзүн газтыг камерадан арыглап, оон оларны өртедииринге дузалажып турган улустарны, дириг артырар турган. Арткан улустарны өлүрүп кааптар.

Удурланыышкын

Еврейлерниң удурланып турган чижектери база бар:

• 1943 чылдың октябрьда, Собибор лагериниң узниктери, 400 кижи, лагерьниң дуглаашкыннарындан арта халып турганнар. Чугле 60 кижи дезип четтигипкеш, совет партизаннарны тып алган.
• 1944 чылдың октябрьда, еврей зондеркоммандонуң кежигүннери (газтыг камерадан моргче мөчуннерни дажып турган улустар), оларны узуткаар деп турар деп билгеш, моргту чазылдырыпкан. Шупту өлүп калган.

Шөлүлгелер

• Бир дугаар лагерьлер.
• Канчаар өлүрүп турган Archived 2006-11-28 at the Wayback Machine
• Холокостуң американ музейи