Угаанның хирлери

Буддизмниң порталынче

Угаанның хирлери – дээрге угааны дүвүредиптер, амыр-дыш чок кылыптар сеткилдер.

Хилинчек-човулаңның үнген дөзу нүгүлдүг, багай сеткилдер.

Нүгүлдүг сеткилдерниң хевирлери:

• Улуургак сеткил – бодунуң “Мен” деп чүүлдү шын эвес билгенинден чазыглыг угаандан үнген сеткил. Бодун өскелерден өрү көрдүнери, “тускайлыын Мен” дээн бодал, өскелерни ылгаар угаан (эки-багай, улуг-бичии) дээн хевирлиг меге көрүштер.
• Арын-нүүр чогу – багай чүүлдерни кылганында шынчы сеткилдии-биле хараадавазы.
• Бодунуң четпестерин чажырары – өске кижилерге бодунуң бүдүжүнден бир ангы эки кылдыр көстүксээр аажы.
• Бүзүрел чогу – эки чүүлдерге бүзүревези.
• Ыядыр арны чогу (ыятпазы) – багай чүүлдерден ойталавазы, чүдексинмези.
• Тоомча чок сеткил – эки багайны ылгавайн баары. Чижээ, аарыг кижиге тоомча чогундан дуза кадар сеткил чогу.

Угаан хирлериниң хоразы (өлүмнүү):

• Сагыш-сеткилди хөлзедири (дүвүредири)
• Чүүлдер хүлээп алыры чазыглыг, багай талаже өскерлиишкини
• Угаан хири илерээнинден бодун күштелдирери
• Угаан хири үзүткел чок тыптыры
• Үнелиг кижи чуртталгазы үне чок апаары

Угаан хириниң илереп кээр 6 байдалы:

1. Таңмалар (багай сеткилдиң, угаан хири).
2. Угаан хириниң объектизинге чоокшулааны.
3. Нүгүлдүг эш-өөр-биле эдержири.
4. Угаан хириниң объектизи дугайында чугаа.
5. Угаан хириниң объектизи дугайында бодал.
6. Угаан хиринге чаңчыкканының күжү.

Багай сеткилдерни танып билбес, угаан хирин узуткап, арыглавас болза хилинчек човулаң тыптыр, тамы ораннарынче бадар чылдагаан.