Александр Македонский: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
fix and category
Эдилгениң тайылбыры чок
Одуруг 1:
'''АЛЕКСА́НДР МАКЕДО́НСКИЙ''', Алдарлыг Алек­сандр III ({{lang-el|Ἀλέξᾳνδρος Γ′ ὁ Μέγας}}) (356, Пел­ла – 323 б.э.ч., Ва­ви­лон), Македонияның хааны ( 336 чыл б.э.ч.), тергиин полководчу. Фи­лип­п II-ниң оглу. 343 чылдан тура 3 чыл дургузунда А.М-ның кижизидикчи башкызы Аристотель турган, ол философия, медицина дээш оон-даа өске эртемнерге өөредип, грек чогаалга хандыкшылын өөскүткен. Филлип оглун эрте чажындан тура-ла күрүнениң база шериг-албан айтырыгларынче хаара тудуп эгелээн. Биче чажындан тура А. М. ат алдарлыг улуг маадыр болуксаар турган, ол дидим, ынчалза-даа улуг айтырыглар шиитпирлээрде бичии турум, шынгыы. Өске кижилерге хамаарылгазы каржы, дужааган аажы чаңныг, а чамдыкта чымчак сеткилдиг, экииргек-даа апаар. Ону өскелерден ылгалдырып турар чүүл дээрге ооң сонуургаа. Бүдүн чурталгазының дургузунда билиглерже чүткүп, билбес чүвезин өөренип көрүп, кыдыг-кызыгаары чок улуг сорулгаларлыг турган.
 
Хаанның эрге-чагыргазын хүлээп ап тура, А. М. ачазын эндээн өлүрүкчүлер-биле, база хаан дүжүлгезинче кордакчыларны шаажылап, аайлап каавыткан. Бүдүн чылдың дургузунда ол иштики удурланыкчы бөлүктү узуткап, фракий база иллирий аймактарны, тура халышкан грек хоорайларны оожуктургаш, Фиваны когунга чедир узуткап үрээш, ооң чурттакчы чонун кулдар кылдыр саткылап чоргузупкан. 334 чылдың чазында А. М. Геллеспонту (Дарданеллдер) кешкеш чөөн чүкче походу-биле Персияже дайын-чааны эгелеп чорупкан. Ахеменидтерге удур чоргускан поход албан-ёзузу-биле азиат гректерни перстерниң эрге-чагыргазындан хостап, база гректер-биле перстерниң аразында дайын үезинде гректерниң ыдыктыг черин дорамчылап турганы дээш өжээн негеп турган. Грек-македон шеригге 30 хире муң чадаг шериг база 5 хире муң аъттыг шериг санаттынып турган. Перстерниң аг-шерии оон хөй-даа болза, өөредилге база ок-чепсек талазы-биле гректерниң шерии ажып турган. А.М-ниң 334 чылдың майда Граник деп хем чанынга бир дугаар тиилелгези Биче Азияже[[Азия]]же орукту ажыдып,
 
[[Аңгылал:Алфавиттээн кижилер]]