А капелла: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
Agilight (чугаа | үлүг)
Эдилгениң тайылбыры чок
Agilight (чугаа | үлүг)
Эдилгениң тайылбыры чок
Им: редактор вики-текста 2017
Одуруг 1:
[[Файл:Roskilde Cathedrals Boys Choir.jpg|мини|Чалыы оолдар а капелла күүседип турлар]]
'''А капелла''' ({{lang-it|a-capella}}) – (дүрүм аайы-биле, ниити кылдыр ырлаар) хөгжүм үделгези чокка ыры. «А капелла» деп термин эгезинде-ле [[Катап сайзырал]] үезиниң [[полифония]] биле [[барокко]] деп концерттиг аянның аразынга аңгылаарда ажыглаттынып турган. 19 векте [[Катап сайзырал]] үезиниң полифониязын катап база сонуургап эгелээн үезинде, чамдык чүүлдү билбези-биле барымдаалааш, чамдык ырлаар партиялар хөгжүм херекселдери-биле бо-ла чергележи бээр турган болгаш, ол термин хөгжүм үделгези чокка ыры аялгазын илередир апарган.
 
== Тайылбыр ==
[[Файл:Bright College Years.oga|мини|Yale Whiffenpoofs деп күүседикчилер «Bright College Years» деп ырыны а капелла-биле күүседип турлар]]
Бо термин XVII вектиң сөөлүнде тыптып келген, ону чамдыкта [[Рим папазы|римниң папазының]] Сикстин капеллага практикалап турар мөргүлүнге дөмейлеп турар. Улуг ужур-утказы-биле алырга «а капелла» ыры хөгжүм үделгези чокка кандыг-даа үн-биле ырлаар аялга деп санап турар (солист, ырлаар ансамбль, ниити ыраажылар болгаш каттышкан вокалдыг тургузуг хамааржыр). Эгезинде улустуң чогаалынга, хүрээ-хиит хөгжүмүнге нептерээн, ооң соонда [[Джованни Палестина|Джованни Палестинаның]], нидерланд школаларының композиторларның чогаалдарынга тыптып келген. А капелла ыры камерлиг ниити хөгжүмге XIX вектиң [[Европа]]ның композиротлары алгыдыр ажыглап турганнар. Орус ниити культурага улуг бедиктерни XX векте чедип алган үези бооп турар (Танеевтиң, Кастальскийниң, Рахманиновтуң, Чесноковтуң, Виктор Каллиниковтуң, Ковальдың, Шебалинниң, Шостаковичтиң, Свиридовтуң, Салмановтуң чогаалдарында). Амгы үеде а капелла ыры хөй-хөй чурттарда тарай берген. Ол хөгжүмчүлерниң чугаа дылында «а капелдиг ыры» («акапельное пение») деп сөс каттыжыышкыны кылдыр ажыглатынып турар.