Чеди-Хаан: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
Hugo.arg (чугаа | үлүг)
Agilight (чугаа | үлүг)
Эдилгениң тайылбыры чок
 
Одуруг 1:
[[File:Big dipper.triddle.jpg|thumb|300px|Чеди-Хаан сылдыстарны тырттырган чурук]]
 
'''Чеди-Хаан''' - дүнеки дээрде соңгу дээрниң [[Алдын-Өрген|поляр сылдыс]] адаанда 7 чырык "хымыш хевирлиг" бөлүк сылдыстарның ниити ады.
 
== Чогаалдарда ==
Одуруг 11:
"Алдын-Өрген" дээрге Поляр сылдызы. "Чеди кызыл аьт" - Чеди-Хаан сылдыстар.
 
Поляр сылдызы шимчевес, өске сылдыстар ону долгандыр шимчеп турар. Чеди-Хаан сылдыстан дүнеки үени билип алыр. Бурунгу өгбелеривис Чеди-Хаан сылдысты - "Сес-кежик сылдызы" деп адаар чораан. [[Сүбедей|Сүбедей]] "Чеди-Хаан" кылдыр адап каан дээр. Сылдыс бүрүзү аттарлыг - неделя хүннери.
 
==== Чүге "Сес-кежик"? ====
Одуруг 18:
Кижи чуртталгазында сес кежиктиг болур деп өгбелер санаанар: кадык-чаагай төрүттүнери дээш ...узун назын назыдаарынга чедир. Ындыг салым-чолду Сүбедей көрген дээр. Ол салым-чолунга таарзынмаанындан ойзу адап каапкан турганы ол чүве дээр.
 
Кежик сылдызын эскерип көөрун кижи боду кызар ужурлуг, ынчалза-даа сымырангаш: "хымыштынхымыштың" дудазында ийи дугаар сылдыста, - деп бир акый чугалаан.
 
Ооң аазааны ёзугаар дараазында "Чадаганны" оон "аразындан суг акпас алышкыларны" ыдып бээр мен. Сонуургалыңар бар болза.
Одуруг 24:
...Уламчылаптайн, төрээн чонум чечен-чугаазындан сеткилимни өөртүп келир чугаа бар:
 
"Чыткан теве аксынче каңмыыл кирер". Тайылбырлаарга: бирээде - турган теве аксынче каңмыыл кирбес, хадып эртип бар чыткан каңмыылды дозуп аптар кашпагай эвес амытан болгай, ийиде хаттыгда теве хатка удур эвес а доораландыр чыдып алыр, утказы чаагай мага-боду биле хадаан каңмыыл дозуп алырынын аргазы-дыр. Бодумну ол чыткан теве дөмейлээрим кончуг болгаш мынчаар таарыштыр тайылбырлап алганым ол. Өске утказы база бар болганындан чечен-чугааганын эгезинге "Чүгле" деп сөс немеп ап чор мен.
 
== Дөс ==