Рембрандт: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
Honey.nursat (чугаа | үлүг)
Создано переводом страницы «Рембрандт»
Agilight (чугаа | үлүг)
Эдилгениң тайылбыры чок
Одуруг 1:
{{Чурукчу}}
'''Ре́мбрандт Ха́рменс ван Рейн''' ({{Lang-nl|Rembrandt Harmenszoon van Rijn}} [ˈrɛmbrɑnt ˈɦɑrmə(n)soːn vɑn ˈrɛin]{{IPA|[ˈrɛmbrɑnt ˈɦɑrmə(n)soːn vɑn ˈrɛin]}}, 1606—1669) — голланд чурукчу, сииликчи,  өңнер ылгаарының улуг мастери, голланд живописьтиң алдын чүс чылының шылгараңгай төлээлекчизи . Ол бодунуң чогаалдарында кижиниң сагышсыраарының бүгү спектрын тулган сагыш-сеткил хайныышкыны-биле үндүр сиилбип, ооң мурнунда чурулга уран чүүлүнге турбаан чүүлдү ол боттандырып шыдапкан. Рембрандтың ажылдары, жанр талазы-биле онза янзы-бүрү, көрүкчүге кижиниң сагышсыраарының болгаш минниишкиннериниң үе чок сагыш-сеткилиниң делегейин ажыдып турар.{{художник/кат|XVII века|Нидерландов}}
 
== Биографиязы ==
 
=== Өөреникчи чылдары ===
Рембрандт Харменсзон («Хармен оглу») ван Рейн 1606 чылдың июль 15-те  шыдалдыг дээрбе ээзи Хармен Герритсзон ван Рейниң хөй уруглуг өг-бүлезинге Лейденге төрүттүнген. Авазының өг-бүлези Нидерланд революцияның соонда безин католик чүдүлгеге шынчызын кадагалап турган.
[[Файл:Rembrandt_concert.jpg|мини|277x277пкс|«Аллегория музыки» 1626 чыл — чалыы Рембрандтка ластман салдарның чижээ]]
Лейденге Рембрандт университеттиң латин школазынче барып турган, ынчалза-даа ооң эң-не улуг сонуургалы - живопись турган. Ол 13 харлыг турда, чурулга уран чүүлүнге өөренип алзын дээш, католик чүдүлгелиг лейден төөгү живописези Якоб ван Сваненбюрхче чортупкан. Сваненбюрх чурулгазының хевири-биле Рембрандтың чогаадылгазынга улуг салдар чедирбээн.
 
1623 чылда Рембрандт Амстердамга Италияга төөгү, мифология, библей угланыышкыннарлыг стажировканы эрткен Питер Ластманга өөренип турган . 1627 чылда Лейденче эглип келгеш, Рембрандт эжи Ян Ливенс-биле хууда ажылдаар черин ажыткаш, өөреникчилер чыып эгелээн. Каш чылдар дургузунда ол ат-алдарлыг апарган. 
 
=== Ластманның болгаш караваджистерниң салдары ===
Ластманның чуруттунарда шокарга база үрмектээринге хандыкшылы аныяк чурукчунуң чогаадылгазынга улуг салдарны чедирген. Ластманның салдары ооң бирги кадагалаттынып арткан чогаалдарында илдең — «Побиении камнями св. Стефана» (1629), «Сцене из древней истории» (1626) болгаш «Крещении евнуха» (1626). Ооң бышкан ажылдары-биле деңнээрге, олар кайгамчык өңгүр,ында чурукчу боттуг делегейниң үүрмек кезектерин кызымаа-биле ушта бижиирин оралдашкан. Библей төөгүнүң экзотиктиг байдалын болдунары-биле ылаптыг кылдыр дамчыткан. Аянныг хөөннүг байырлал байдалын тургузар колдуу шупту маадырлар көрүкчүнүң мурнунда нарын, аар өртектиг кылаңнааш чүүлдерлиг каас хептиг турарлар («Аллегория музыки», 1626; «Давид перед Саулом», 1627).
[[Файл:Rembrandt_Christ_in_the_Storm_on_the_Lake_of_Galilee.jpg|мини|249x249пкс|«Христос во время шторма на море Галилейском» (1633). Рембрандтың дың чаңгыс далай пейзажы Изабелла Гарднер музейинден 1990 чылда оорлаттынган база амгы үеде  дилээшкинде.]]
 «Товит биле Анна», «Валаам биле ослица» — ол үениң түңнел чогаалдары  чурукчунуң бай чогаадыкчы бодалын көргүзеринден аңгыда, ооң маадырларының дүшкүүрлүг сагышсыраарын болдунары-биле тода кылдыр дамчыдарынче чүткүлүн көргүскен. Барокконуң өске мергежээн улузунга дөмейлежип, ол сагыш-сеткил дамчыдарда, өңнерниң күштүг аңгылалының утказын билип эгелээн<ref name="Britannica" />. Ооң чырык талазы-биле ажылдаар башкылары утрехт караваджистер артпышаан<ref name="Britannica" />, ынчалза-даа ол хөй кезиинде Италияда ажылдап турар немец Адам Эльсхаймерниң чогаалдарынга даянып турган<ref name="Britannica" />. Рембрандтың эң-не караваджист хөөн-биле күүсеттинген пөсте чуруктары— «Притча о неразумном богаче» (1627), «Симеон и Анна в Храме» (1628), «Христос в Эммаусе» (1629).
Одуруг 26:
1631 чылда Рембрандт Амстердамче көже берген. Ында барокконуң эстетиказынга таарымчалыг чуруктарның даштыкы хевириниң өңнери, Рембрандта чаа Рубенсти тыпкан Гюйгенс-биле дөмей, хөй шыдалдыг ханы хүндүлекчилерни тывылдырган. Чыл эрткенде, Ливенс Лейденде ажылдаар черин хаггаш, [[Англия|Англи]]<nowiki/>яже чорупкан. Аңаа ол ван Дейктиң салдарынче кирген, оон төрээн чуртунче эглир бетин 1644 чылда  Антверпенге ажылдап турган.
 
Амстердамче көшкени - Рембрандтың допчу-намдарынга арынның шимчээр мимиказын аңгы шинчилээн эр, кыс баштарның этюдтарының тывылганы болур. Ол улуг эвес чогаалдар, кедизинде шын эвес чурукчунуң ада-иези кылдыр билдинип турган, Рембрандт-портретистиң ёзулуг өөредии апарган . Шак Именно портреттиг живопись ол үеде чурукчуга заказтарны амстердам шыырак бюргердерден чыып, хөй ашка ажылдап аарын болдуруп турган. 
 
Амстердамга турган чылдарында Рембрандтың чогаадылгазында көскү черни автопортрет жанры эжелеп турар. Ол бодун фантастиктиг хептер кеткен болгаш ужуру билдинмес  байдалдарга чуруп тургаш, ол бодунуң уран чүүлүнүң хөгжүлдезиниң чаа оруктарын ажыткан. Чамдыкта этюдтарның чурукчу-биле каас-коя чөөн хептер-биле кедиртинген улуг назылыг маадырлары ооң чогаадылгазы таварыштыр библей персонажтарже хуула берген; «Иеремия, оплакивающий разрушение Иерусалима» (1630) шак-ла ындыг бодалга алыскан. Фридрих-Генрих Оранның штатгальтеринге ол Рубенстиң хөй фигуралыг гравюралары-биле хөөн кирген «Воздвижение креста» (1633) болгаш «Снятие с креста» (1632/1633) деп ийи эжеш пөсте чурукту чуруп берген.
Одуруг 34:
Слава о Рембрандт - кайгамчык чурукчу деп сураг чугаа дугайында как о незаурядном мастере распространилась по Амстердамга ооң   кичээнгейлиг хирургтар көрүкчүже удур паралельдиг туруп албаан, ол үениң портрет живопизинге ол хүлээттинген турган, а бөлүк портредин «Урок анатомии доктора Тульпа» (1632) төндүрген соонда тарай бергеню на котором внимательные хирурги не были выстроены в параллельные ряды обращённых к зрителю голов, как то было принято в портретной живописи того времени, а пирамид тургузуунда, шупту киржикчилерни психологтуг тала-биле чаңгыс бөлүкче тудуштурганы, шыңгыызы-биле хувааттынган. Арын бүрүзүнүң мимиказының байы болгаш өңнер ылгаарының драматиктиг ажыглалы, чурукчунуң чогаадылгазының бышкан үезиниң дугайында херечилеп, чылдар дургузунда дуржулгазының түңнелин көргүскен.
 
Амстердамга бирги чылдары -  Рембрандтың чуртталгазында эң-не аас-кежиктиг болган. 1634 чылда Саския ван Эйленбюрх-биле өгленгеш, бай-шыдалдыг бюргерлерниң чаагайжыткан тускай бажыңнарынче эжикти ажыткан. Оларның санынче Саскияның ачазы - Леуварденниң [[бургомистр]]<nowiki/>и база кирип турган. Заказтар олче бот-бодунуң соондан улаштыр дүжүп бадып турган; беженден эвээш эвес портреттерниң бижиттинген үези - Рембрандтың Амстердамга баштайгы үези. Ылаңгыя аңаа консервативтиг меннониттер хандыгып турган.меннонит сургаалчы Корнелис Анслонуң , безин Вондел боду шүлүктеп мактаан , ийи дакпыр портреди эвээш эвес чугаа-соотту үндүрген.
[[Файл:Rembrandt_-_Rembrandt_and_Saskia_in_the_Scene_of_the_Prodigal_Son_-_Google_Art_Project.jpg|солагай|мини|317x317пкс|Рембрандт биле Саския «Блудный сын в таверне» (1635) деп чурукта]]
Рембрандтың материалдыг байдалы хуу чаагайжыткан тускай бажыңны садып ап, антикварлардан уран чүүлдүң чүүлдерин садып, ону каастап долдурар арганы берген (см. Дом-музей Рембрандта). Ында чүгле итальян чурукчуларның чуруктары, гравюралары эвес, а антиктиг скульптура, боо-чепсек, хөгжүм херекселдери бар. Мурнундагы шылгараңгай чурукчуларны шинчилээрде, ооң Амстердамдан чорууру албан эвес турган, чүге дизе ол үеде хоорайга мындыг шедеврлерни:  Тицианның «Джероламо Барбаригонуң портреди»-н, Бальтазаре Кастильонениң портредин, Рафаэльдиң салбактарын көрүп ап болур турган .
 
Ол чылдарның эң-не чугула портреттеринге Саскияны чураан чуруктар — чамдакта бажыңда орунда чыдар, чамдыкта каас хептерлиг (кассель портрет, 1634) болгаш театрыжыткан хевирлердк («Саския в образе Флоры», 1634). 1641 чылда оларның оглу Титус төрүттүнген; база үш ажы-төлү чажында бүрлү берген. Чурукчунуң Саския-биле өгленген чылдарында чурттакчы күжү хөй болганы «Блудный сын в таверне» (1635) деп чурукта тодазы-биле илереттинген. Бо алдаржаан ажылдың иконографиязы библей притчада  улчумал оолдуң будалганының дугайында моралдыг чуруктарындан үнген.