Марс: Эде көрүлделер аразында ылгал

Эртемденнер Марсты шагдан тура улуг сонуургал-биле шинчилеп келген болгаш сөөлгү үеде космос техниказын ажыглааш, аңаа хөй шинчилелдерни кылган. Эдеринчилерин барымдаалааш тодарадырга, Марстың массазы 6,423*10²⁶ грамм, бодунуң хевири боп-борбак эвес эвес, кашпыксымаар, бүдүмелдериниң дыгыйы 3,94 г/см³. Ук планетаның бодунда болгаш ооң чоок-кавызында сула магниттиг шөл бары илерээн. Аңаа дүн-хүннүң үргүлчүлээшкини ортумаа-биле 24 шак 37 минута болур. Марстың өзээ орбитазынга 25 градус ийленчек. Марстың өзээ ол хире улуг ийленчек болганда соңгу болгаш мурнуу чүктери хүн херелдерин дески эвес сиңирип ап турар. Чамдык черлери чырык, чылыг турда, өске черлеринде соок, караңгы болгулаар. Ында шагның эргилдези Чер кырында болуп турар (чай, күс, кыш, час) үелерге элээн дөмей болза-даа, үргүлчүлээшкин, температура талазы-биле улуг ылгалдыг.

Марстың кырында базыышкын Чер кырында базыышкындан 200 катап эвээш. Чер кырында өй-тап базыышкын 1013 миллибар болза, а Марстың кырында базыышкын чүгле 3 - 10 миллибар хире. Агаарның базыышкыны ооң кырынга үргүлчү өскерлип турар болганда, күштүг, доозунналчак шуурганнар үр үениң иштинде хадып тургулаар.

Марстың өй-тап безин куржагларының температуразы хөлчок чавыс. Чылыг дээн куржагларында дүне аажок соок, чүгле хүндүс оларның температуразы кадар болу бээр. Дүъш үезинде эң-не изиг температура 27 - 31 градус, а дүне - казыыр 75 градус чедер. Дүн-хүннүң ортумак температуразы казыыр. Кыжын эң чылыг черлерге казыыр 130 градус болгулаар. Базыышкыны эвээш, агаары кончуг соок болганындан Марстың кырынга углекислота доңгаш, хар ышкаш чаап тургулаар.