Конфуцианство: Эде көрүлделер аразында ылгал
Контент балаттынган Контент неметтинген
Эдилгениң тайылбыры чок |
Конфуцианстволуг эки чаңнар |
||
Одуруг 17:
Конфуцианствода эң-не кол социал корум-чурумну тудары дээрге улугларга чагыртыры деп Конфуций сагындырып турар. Кандыг-даа улуг кижи - дүжүмет, ада, хаан - ол дээрге бичии кижиге, чагыртып турар кижиге болгаш албатыга чугаа чок хүндүткел болур. Чаңчыл аайы-биле алырга кыдат өг-бүледе каржы иерархия турган - ында бичии кижи улуг кижиге чагыртып турган, ынчангаш конфуцианство өөредии иерархиктиг чагырылганы сагыыр деп бижип турар.Конфуцианство баштайгы хевиринде ышкаш артпаан. Ол кезээди социалдыг өскерилгелер аайы-биле өскерлип чораан.
== '''Конфуцианстволуг эки чаңнар''' ==
Конфуцианствонуң иштинче кирип турар хөй хөй эрес дидим чорук күүседикчилерниң аразында дараазында 5 чүүл ылгатынып турар: кижизии (жэнь), чөптүү (и), мерген угаанныы(чжи), ак сеткилдии (ли), сеткилдиң чажыт чогу (синь). Оларның аразында- культурлуу, салым-чаянныы, улугларны хүндүлээри, коргуш-чогу, чөптүү, дыңнаңгыры, тайбыңга ынаа болгаш оон-даа өске. Кырында бижээн эки чаңнар кандыг-даа шажынның иштинде бар дээр болза частырыг эвес болур.
Хөй-ле шажыннарда өөредиинде дараазында сөстер бар: эрге-чагырга - бургандан, а чуртталгада чедиишкиннер дээрге - бурганның биске хайыралдыы болуп турар.
Ынчалза-даа эрге-чагыргага мөгеери чүгле конфуцианство шажынында бар: ында кижилер буянныг кижилерге, ортун кижилерге, хирелиг кижилерге болгаш бөдүүн чонга чардынып турар. Кижиниң иштики сагыш сеткилиниң экижидилгези, кижи кайы-хире бедик чадаже үнүп шыдаанындан дорт хамааржыр деп санап турар.
Мында Конфуций биле Лао-цзының бодалдары чарлып турар.
Конфуцийниң бодалы биле алырга башкарыкчы кижи - кижилерниң кырында дээр дег бедик черде турар. Ындыг-даа болза чуртту башкарып турар кижилер ол-ла үеде эртемденнер, философтар болгаш чогаалчылар база болуп турарлар.
Өг-бүлени Конфуций бичии күрүне биле бичии ниитилел деп турар: адазы ажы-төлүнге сагыш човаап турар кижи, а оолдарының хүндүткелдии дээрге - эң-не кол чоруктарның бирээзи. Монотеситиктиг шажыннарда бурган дээрге дөмей, а Конфуций - баш удур сөглекчи деп санатынып турар. Ынчалза-даа конфуцианствону Европа чурттакчыларының бодалы-биле тайылбырлаары берге болуп турар.
Конфуцианство өске улуг шажыннар ышкаш баштайгы тыптып келген чурттунга таратынып турар, а бүдүн делегейге канчаар таратынып турар дээрге, кыдат эмигрантыларның дузазы биле тарап турар.
== Дөзү ==
# В.П. Павловский, Н.Д.Эриашвили, А.В.Щеглов "Религиоведение" деп номдан.
# Энциклопедия быстрых знаний "Религии мира" деп номдан.
[[Аңгылал:Шажын|Конфуцийниң өөредии]]
| |||