Сүбедей: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
Көпек (чугаа | үлүг)
бЭдилгениң тайылбыры чок
Көпек (чугаа | үлүг)
бЭдилгениң тайылбыры чок
Одуруг 5:
[[File:Subedey on horse.jpg|thumb| «Уттурбаан Сүбэдэй» (амгы үеде чогааткан чурук).]]
 
'''Сүбэдэй''' (1176 – 1248 чылдар.) — моолдуң алдарлыг маадыры, Чиңгис-хаанның дайынчы өңнүү, ноян кижи. XIII-гикү чүс чылдарчылдың үезиндебир дугаар чартыында моол күрүнениң бир кезек шериин баштап чораан.
 
== Ат-сывы ==
Одуруг 11:
 
== Төөгүзү ==
Урянхайлар аймаандан, Чжарчиудай деп дарганның оглу. Шаанда Онан хемниң эриинге урянхай деп аймактың улузу чурттап чораан. Ол аймактың улузу моол дылдыг улус чораан. Сүбэдэй, Джэлмэ деп акызының үлегери-биле ТэмуджинниңТэмүчинниң (Чиңгис-хаан) шериинге катчып алган. XIII-кү чүс чылдарның эгезинде моол шериглерниң дайынчы халдаашкыннарынга киришкен – ооң иштинде Цзинь аттыг кыдат империяныкүрүнени, меркиттерни, Хорезм -шахтың күрүнезин чаалап алырынга киришкен.
 
Чиңгис-хаанның база бир маадырлыг дайынчызы болур [[Джэбэ|Джэбэ]]-биле кады, хамык шериин чыггаш ыраккы барыын чүкче чаалажып чораан. Сүбэдей биле Джэбэниң шерии хары черге грузиннер-биле чаалашкан. 1223 чылда Калка хемниң унунга, каттышкан орус биле кыпчак шериглер-биле чаалашкан, аңаа Сүдэдей бодунуң дайзыннарын чаза ойтур шаапкан.