Сүбедей: Эде көрүлделер аразында ылгал

Контент балаттынган Контент неметтинген
Hoolerben (чугаа | үлүг)
Эдилгениң тайылбыры чок
Көпек (чугаа | үлүг)
бЭдилгениң тайылбыры чок
Одуруг 1:
[[File:Subudei.jpg|200x300px|thumb|]]
 
[[File:Subedey.jpg|thumb| Сүбэдэйниң«Сүбэдэй»; амгы үеде чурукчуларныңчурттап овур-хевириниңчоруур көрүжүчурукчу кижиниң ажылы.]]
[[File:Subedey returns home.jpg|thumb| «Сүбэдэй чанып келген» (амгы үеде чогааткан чурук).]]
[[File:Subedey on horse.jpg|thumb| «Уттурбаан Сүбэдэй» (амгы үеде чогааткан чурук).]]
 
'''Сүбэдэй''' (1176 – 1248) — моолдуң алдарлыг маадыры, Чиңгис-хаанның дайынчы өңнүү, XIII-ги чүс чылдар үезинде моол күрүнениң шериин баштап чораан.
Одуруг 13:
Урянхайлар аймаандан, Чжарчиудай деп дарганның оглу. Шаанда Онан хемниң эриинге урянхай деп аймактың улузу чурттап чораан. Ол аймактың улузу моол дылдыг улус чораан. Сүбэдэй, Джэлмэ деп акызының үлегери-биле Тэмуджинниң (Чиңгис-хаан) шериинге катчып алган. XIII-кү чүс чылдарның эгезинде моол шериглерниң дайынчы халдаашкыннарынга киришкен – ооң иштинде Цзинь аттыг кыдат империяны, меркиттерни, Хорезм шахтың күрүнезин чаалап алырынга киришкен.
 
ЧингисЧиңгис-хаанның база бир маадырлыг дайынчызы болур [[Джэбэ|Джэбэ]]-биле кады, хамык шериин чыггаш ыраккы барыын чүкче чаалажып чораан. Сүбэдей биле Джэбэниң шерии хары черге грузиннер-биле чаалашкан. 1223 чылда Калка хемниң унунга, каттышкан орус биле кыпчак шериглер-биле чаалашкан, аңаа Сүдэдей бодунуң дайзыннарын чаза ойтур шаапкан.
 
ЧингисЧиңгис-хааның уйнуу Батый, 1236-1242 чылдар үезинде Европаның барыын болгаш төп черлеринче халдаашкын кылган. Ынчан хамык шериглерни Сүбэдэй боду баштап чораан.
 
== Тайылбыр кезек ==