Тыва Арат Республика: Эде көрүлделер аразында ылгал

1923 чылдың сентябрь 20-ден октябрь 1-ге чедир Таңды Тывазының I дугаар Улуг Хуралы эрткен. Аңаа күрүнени 6 кожуунга эде чарган, чамдык кожууннар чер ады-биле таарыштыр чаа аттар алган. Ол болза Хемчик кожууну (эрги Даа кожууну дур); Улуг-Хем кожууну (эриг Бээзи кожууну дур); Тес-Хем кожууну (эрги Оюннар кожууну биле Шалык-Сартыыл кожууну); Өөк кожууну (эрги Маады кожууну); Салчак кожууну (ады хевээр арткан); Тожу кожууну.

 

=== Тыва күрүнениң тывылган ужуру чүл? ===

1912 чылда тывалар Эжен хаанның эрге-чагыргазындан хосталып алган. Ол берге үелерде хостуг шөлээн чурталга турбас турган, чүге-дизе Тываны соңгу таладан орустар эжелеп аарын кызып турган, мурнуу чүктен моолдар азы кыдаттар эжелеп аарын кызып турган. Ынчангаш тыва нояннар тааржыр байдалды ажыглавышаан бирде моолдарга, бирде орустарга, бирде кыдаттарга бараалгап турган. 1912-1921 чылдар иштинде тывалар моолдарның-даа дарлалын, орустарның кара-сагыжын көрген билген.<br />