Сарыг Шажында кандыг мөргүлдер болгаш байырлалдар барыл.
Буддийжи мөргүлдү хурал хураары дээр. Хурал деп сөстү дорт тайылбырлаарга “чыыш” дээн. Биче хураар хуралдар болгаш улуг хураар хуралдар база бар. Биче хураар хуралдарны хүннүң-не номчуур. Чаңчыл ёзугаар олар дүъште 12 шакта, дүъш соонда 15 шакта эгелээр болгаш бир шак азы бир шак чартык үргүлчүлээр. Буддийжи календарь ай-биле санаттынар болгаш ол христианнарның ажыглап турары хүн-биле санаар календарьдан ылгалдыг, ынчангаш григориан календарь-биле хуралды хураап эрттирериниң шыңгыы тодаргай хүнү чок болуп турар. Улуг хуралдар (чыл тургузунда хураар аайы-биле)
- 1. Шагаа хуралы (Чаа-Чылга тураскааткан мөргүл)
- 2. Дуйнхор хурал (Калачакра Бурганга тураскааткан байырлал)
- 3. Дончод хурал (Будда Шакьямуни Бурганның төрүттүнген, Чырык Угаан байдалы чеде берген болгаш Паранирвана байдалынче кире берген хүнү)
- 4. Майдыр эргилдезиниң хуралы (Келир үениң Буддазын уткууруңга баш буруңгаар белеткенири)
- 5. Лхабаб Дуйсен хурал (Будда Бурганның Арыг Тушита оранындан черже бадып келгени)
- 6. Чула хуралы (Зоңгава Башкының Нирванаже кире берген хүнү)
Сарыг Шажында кандыг мөргүлдер болгаш байырлалдар барыл. Бо хуралдарны шуптузун Тываның бүгү хүрээлериңге чаңгыс ол-ла үеде хары угда эрттирип турар.
Дөзү
эдер- Лопсаң Чамзы Камбы Тыва Республиканың Камбы-Лама эргелели. Сарыг Шажынны өг-бүлеге сагыырының талазы-биле ёзу-чаңчылдар. Тыва дылче очулга болгаш ном кылдыр белеткээни: Чочагар Моңгуш, Кызыл - 2007.