Он ийи чыл болгаш-ла хай бачыт чайладыр "чылы кирип турарын эдери" деп ёзулал
Он ийи чыл болгаш-ла хай бачыт чайладыр "чылы кирип турарын эдери" деп ёзулал Бо ёзулал бодунуң утказының аайы-биле "меңгизи кирип турарын эдер" деп ёзулал-биле колдуу дөмей болур. 12 чыл болгаш-ла кижиниң төрүттүнген чылы катаптап турар. Ол база кижиге бергедээшкиннерниң болгаш аарыг-аржыктың тыптырын болдуруп турар.
- 12 хар чеде бергеш, хүрээ барып, "Найман Кегээн" деп судурну номчуп бээрин, суг ээлеринге дагылганы болгаш хоралыг каржы чер ээзин чаажыктырар ёзулалдарны кылып бээрин дилээр;
- 24 хар чеде бергеш, "Догсун", "Базырсады", "Цедо" деп судурларны номчудар;
- 36 хар чеде бергеш, "Юм", "Нити", "Догсун" деп судурларны номчудар, суг ээлеринге дагылга ёзулалын кылып бээрин дилээр;
- 48 хар чеде бергеш, "Юм", "Алдын-Херел" деп судурларны номчудар;
- 60 хар чеде бергеш, "Хей-Аъттың саңы", "Дажы-Сегбе", "Найман Кегээн", "Ак Дарийги" деп судурларны номчудар;
- 72 хар чеде бергеш, "Седип" деп судурну номчудар;
- 84 харлыында "Догсун", "Банзарагша", "Цедо" деп судурларны номчудар.
Төрүттүнген чылының аайы-биле лама башкылар Шагаа хүнүнде чүдүкчү кижи өөнден тодаргай хей-аъдының чүгүнге үнерин, олче ынаар углай баргаш, тускай таринаны номчааш, чаа дүжүп келген чылдың болу берип болур хай-бачыттарын болдурбазынче угланган демдек болуп турар ёзулалды кылгаш, дедир өөнче буян-кежик чүгүнден кирип кээрин сүмелеп турар.
Дөзү
эдер- Лопсаң Чамзы Камбы Тыва Республиканың Камбы-Лама эргелели. Сарыг Шажынны өг-бүлеге сагыырының талазы-биле ёзу-чаңчылдар. Тыва дылче очулга болгаш ном кылдыр белеткээни: Чочагар Моңгуш, Кызыл - 2007.