Курут
Кеден хапта азы кеден шоодайда аскып каан өл ааржыны кургатпайн тургаш курут кылыр. Куруттуң хевири дөрбелчин болгаш борбак болур. Өл ааржыны өйлей үскеш, ийи калбак ыяшка калбартыр базыргаш, бичии кевий бээрге, дөрбелчинней кескилептер. Өл ааржы кеден хапка турда, чудурук дег кылдыр борбактагылааш кевин кургадып база болур. Дөрбелчин азы борбак куруттар чиндиңнээш турда, ортузундан тевене-биле уттээш, тус-тузунда чүң-биле дизиптер. Чүңде дизип каан дөрбелчин азы борбак куруттарны өгнүң ынаазынга ышталдыр кургадыр.
Шагаа хүнүнде хой кадарар оолга бир дизиг курутту бээр турган. Биеэ шагда он хар чедир оолдар, кыстар кырган-авазының азы даай-авазының аалынга частың башкы айында албан баар чаңчыл турган. Адазының иези, аза иезиниң иези өгге келген уругларга куруттар үлеп бээр. Улуг назылыг кижилер боттарының уруг-дарыынга курут бээри шаандагы езулал болур.
Дөс
эдер- Моңгуш КЕНИН-ЛОПСАҢ: ТЫВА ЧАҢЧЫЛ. Тыва чоннуң ыдыктыг чаңчылдары. – Тувинские традиции. Книга вторая: священные традиции тувинского народа. – Кызыл: Тувинское отделение педагогического общества при Министерстве образования республики Тыва: Издательство “Новости Тувы”, 1999. На тувинском языке. 352 с.