Заруцкая, Ирина Павловна

Ирина Павловна Заруцкая (1908 чыл1990 чыл) — совет эртемден, картограф база геоморфолог, география эртеминиң кандидады (1955), география эртеминиң доктору (1967), профессор (1967).

Ирина Павловна Заруцкая

Төрүттүнген хүнү 1908 ноябрьның 12(1908-11-12)
Мөчээн хүнү 1990 февральдың 2(1990-02-02) (81 хар)
Чурт

Намдары эдер

12 ноябрь 1908 чылда Москвага билдингир архитектор П. А. Заруцкийниң өг-бүлезинге төрүттүнген.

Школа дооскан соонда хөрзүн-геология-география килдизинче кирген физика-математика факультеди Москваның күрүне университеди. Өөредилгезин дооскаш 1931 чылда мергежили «геоморфология», Москва база Белгород областьтарга, Мурнуу Уралга, Сибирьге, Ыраккы Чөөн чүк база өске регионнарга хову топография ажылдарны эрттирген. 1932 чылда Москва хемниң бассейн тудуунда канала Москва−Волга топография чурукка тырттырарын эрттирген. 1934 чылдан 1937 чылдарга чедир Заруцкая Картография трест Кол геодезия эргелелиниң Эртем реакциязынга ажылдап турган, өске эртемденнер-биле топография карталар чогаадыр үндезиннерге турган масштаб 1:100 000, за что «Отличник геодезии и картографии» демдек-биле демдеглээн[1].

Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында Ирина Павловна чурттуң Күрүне картазын чогаадырын кылып турган масштаб 1:1 000 000. Дайын соонда, 1945—1950 чылдарда, Эртем-редакция карта чогаадыкчы кезек (НРКЧ) геодезия база картография Кол эргелелиниң кол редактор албан-дужаалда ССРЭ-ниң Гипсометрия картазынга ажылдап турган масштаба 1:2 500 000,[2] за что Сталин шаңналының 2 дугаар чадазы-биле шаңнаткан турган (1951). 1951—1953 чылдарда И. П. Заруцкая НРКЧ Кол редактор шагда-ла албан-дужаалда дээди школага карта сериялар чогаадырынга ажылдап турган. Оон аңгыда 1951 чылдан хары угда Москваның күрүне университединиң география факультединге башкылап турган, 1953 чылда МКУ-нуң геодезия база картография кафедразының үргүлчү ажылынче шилчээн, ында барык дөртен чыл ажылдаан.[3] И. П. Заруц­каяның киржилге-биле Иркутск, Кустанай база Тюмен областьтарның комплекстиг регионалдыг атласттарын чогааткан турган, а оон аңгыда Целинный база Алтай крайлар.[4]Үре-түңнелдиг шылгараңгай совет эртемден-картограф К. А. Салищев-биле кады ажылдап турган.

1955 чылда кандидат диссертациязын камгалаан темазы «Методы составления рельефа на гипсометрических картах»[5], а 1966 чылда — доктор диссертациязын темазы «Тематические карты природы». Сес эртем кандидаттарын белеткээн. 300 эртем ажылдарны парлап үндүрген.[3] Профессор И. П. Заруцкая хөй международный конференцияларның киржикчизи турган, Международной картография ассоциацияларының комиссияларынга ажылдап турган.

Башкы ажыл-чорудулгазын дооскаш, география Институдунга сүмелекчилеп ажылдап турган ССРЭ-ниң эртем Академиязы.

2 февраль 1990 чылда Москвага чок болган.

Ачы-хавыялары эдер

  • Дайын үезинде эртемденниң ажылдарын «За оборону Москвы», «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.», «За трудовую доблесть» медальдар-биле демдеглээн турган.
  • Дайын сөөлүнде ажыл-чорудулгазы дээш Сталин шаңналы-биле шаңнаткан турган, «Знак Почета» орден-биле шаңнаткан турган, «Трудового Красного знамени» ийи орденнер база медальдар.[3]

Дөс эдер

Демдеглелдер эдер

Шөлүглер эдер